برساخت اجتماعی مصرف مواد مخدر و اعتیاد در شهرستان رودبار جنوب

در این مقاله با به‌کارگیری رویکرد برساخت‌گرایی اجتماعی و روش نظریۀ زمینه­ای سعی شده است از منظر افراد بومی و درگیر با پدیدۀ مصرف مواد مخدر و اعتیاد، شرایط، تعاملات و پیامدهای اعتیاد و مصرف مواد مخدر در شهرستان "رودبار جنوب" فهمیده شود. روش مورد استفاده در پژوهش، کیفی است و در فرایند پژوهش از نظریۀ زمینه‌ای استفاده ‌شده است. داده‌ها با استفاده از روش مشاهدۀ مشارکتی و تکنیک مصاحبۀ عمیق گردآوری‌ شده‌اند. بر اساس روش نمونه‌گیری هدفمند و نمونه‌گیری نظری و با معیار اشباع نظری، 18 نفر از مطّلعان محلی و یا به ‌اصطلاح دروازه‌بانان اجتماع در مطالعه شرکت کردند. یافته‌های حاصل از روش نظریۀ زمینه‌ای شامل هشت مقولۀ عمده به شرح زیر است: رسوم و سنت‌های محلی، ارزیابی مثبت از مواد – ارزیابی منفی- با غلبۀ ارزیابی مثبت، مشکلات نظام اقتصادی و معیشتی، پایین بودن شناخت و آگاهی، دسترسی آسان، فقدان امکانات لازم برای اوقات فراغت، فقدان کنترل انتظامی مؤثر و بسترهای اکولوژیک منطقه. مقولۀ هسته نیز "بهنجار بودن موقعیتی" است که سایر مقوله­ها را در بر می­گیرد. نظریۀ زمینه‌ای تحقیق، در قالب مدل پارادایمی شامل شش بعد شرایط علّی، شرایط زمینه‌ای، شرایط مداخله‌گر، پدیده، تعامل و پیامدها بیان شده است.